Ci teniamo alla tua privacy. Usiamo i cookie per migliorare la tua esperienza di navigazione e ricordare le tue preferenze. Maggiori info qui. Registrandoti o accedendo al sito accetti espressamente le norme sulla privacy riportate in questa pagina
Nois bi tenimus a sa privatesa tua. Impreamus sos cookie pro megiorare s’esperièntzia de navigatzione e sas preferèntzias tuas. Agatas prus informatziones inoghe. Marchende·ti o intrende in su situ atzetas sas normas in vigèntzia subra sa privatesa marcadas in custa pàgina

Su sistema giuigale

In s’organigramma de s’amministratzione giuigale esistiant figuras singulares de funtzionàrios comente su Majore de caballos, su Berbecàriu, su Porcàrius (chi controllaiant s’istadu de s’ allevamentu de custos animales in su rennu), su Majore de gianna (capu de sa bàrdia palatina, sos bujakesos) e sos Mandatàrios de rennu (chi si incuraiat de amministrare sos benes istatales in sos distretos territoriales).

In sa parte prus arta de s’iscala sotziale de su sistema giuigale bi fiant sos donnos e sos donnigheddos, cumone minore de persones, bortas meda imparentadas cun su Giùighe, chi aiant sos incàrrigos prus importantes e possediant sas mègius terras.

A curtzu, agigu a suta de custos, s’agataiant sos majorales, famìllias de propietàrios ricos e prelados de giudu (artzipìscamos e pìscamos). Intre custas ammentamus sos Athen, sos De Thori, sos de Càrbia, sos de Gitil, sos de Iscanu etc...

Sos lìeros, imbetzes, fiant sos òmines lìberos, sos chi istaiant in sas biddas. In unos cantos casos custos podiant èssere fintzas propietàrios de terra modestos, in àteros, gente mìsera.

Sos chi aiant riscatadu in parte sa libertade personale si naraiant collivertos o colliberti. Lìberos muniaros, lìberos ispensionarios, lìberos de paniliu aiat semper su dovere de fàghere unos cantos servìtzios a su mere. In sa parte prus bassa de sa gerarchia de sos grupos umanos de s’edade giuigale cumpariant sos serbos. Custos, podiant apartènnere a unu mere ebbia (integru), a duos (lateratu) o a tres e prus (pedatus).

A onni modu, est pretzisu de ammentare chi in Sardigna su tzeracu traballaiat tres – bator dies pro su mere e sas àteras tres pro issu e pro domo sua. Su serbidore, in prus, podiat tènnere terrinos e testimoniare in sos chertos.

Cada rennu si cumpartziat in curadorias, distretos eletorales, giurìdicos e amministrativos. Custas fiant gestidas dae unu Curadore, funtzionàriu nominadu dae su Giùighe, parente suo, bortas meda. Su curadore bardiaiat sos benes de su patrimòniu pùblicu (istradas, pontes, residèntzias giuigales), s’incuraiat de s’esatzione de sos diritos fiscales, coordinaiat s’amministratzione de sa giustìtzia e fiat a capu de sa Corona de Curadoria, òrganu cumpostu dae sos Majores de villa de sa curadoria.

Sa bidda beniat guvernada dae su Majore de villa, nominadu dae su Curadore in pare a sos Jurados e a sos Probòmines, notàbiles de su logu. Custos si interessaiant de amministrare sa giustìtzia, garantende su rispetu de sos usos comunitàrios.

Sa bidda fiat su tzentru comunu de agregatzione in edade giuigale. Cada paisu possediat unu territòriu suo, su fundamentu, divididu parte in saltus (buscu), in habitacione, tretu coltivadu, lassadu a pasare (pabarile) a furriadura cun unu sistema de rotatzione biennale.

 

A incuru de Antoni Flore

 

giudicatu



Condividi l'articolo: Condividi

Festival Morròculas

morroculas

Seguici sui nostri canali

Seguici su Telegram

Ricevi le notifiche di andalanoa.it su Telegram

Unisciti al nostro canale Telegram e ricevi gli aggiornamenti di Andalanoa.it (Info)

Con la cultura si possono fare grandi cose

Sardegna, terra unica: attrazioni da visitare

  • Sardinia, a unique land

    Unique as the imprint of the human multitude that has been traversing and dancing in the Mediterranean for thousands of years, sowing cultures, knowledge, memories and dreams. Unique as the...

  • Museo casa Deriu (Tresnuraghes)

    L’edificio che ospita il museo è conosciuto come casa Deriu, dal nome del suo ultimo proprietario. Conserva al suo interno parte degli arredi originali lasciati dagli antichi proprietari e una...

  • Pinacoteca Nazionale di Sassari

    Il museo si trova all'interno dell’ex Collegio gesuitico del Canopoleno, storico edificio nel centro di Sassari. La Pinacoteca ospita le importanti collezioni d’arte Tomè e Sanna, oltre a un certo...

  • Tempio di Antas (Fluminimaggiore)

    Dedicato all'adorazione del dio eponimo dei sardi Sardus Pater Babai, il Tempio punico-romano di Antas, restaurato e ricostruito negli anni Sessanta, è risalente al III secolo a.C. È situato in una...

  • Basilica della Santissima Trinità di Saccargia (Codrongianos)

    Eretta nel 1116 e completata in fasi successive, fra il 1180 e il 1220, rappresenta un capolavoro del romanico pisano in Sardegna, come testimoniano i notevoli resti del portico del chiostro. La...

In sardu deo? Semper, cada die, a fitianu!

“IN SARDU DEO? SEMPER, CADA DIE, A FITIANU!‟

Newsletter

Iscriviti alla newsletter per rimanere aggiornato sulle ultime iniziative. Terms and Condition
Joomla Extensions powered by Joobi

Scarica Àndala App

Android apk download

Cerca nel sito

Dae s'archiviu de s'ULS Meilogu

Dal nostro archivio