Ci teniamo alla tua privacy. Usiamo i cookie per migliorare la tua esperienza di navigazione e ricordare le tue preferenze. Maggiori info qui. Registrandoti o accedendo al sito accetti espressamente le norme sulla privacy riportate in questa pagina
Nois bi tenimus a sa privatesa tua. Impreamus sos cookie pro megiorare s’esperièntzia de navigatzione e sas preferèntzias tuas. Agatas prus informatziones inoghe. Marchende·ti o intrende in su situ atzetas sas normas in vigèntzia subra sa privatesa marcadas in custa pàgina

Su sistema giuigale

In s’organigramma de s’amministratzione giuigale esistiant figuras singulares de funtzionàrios comente su Majore de caballos, su Berbecàriu, su Porcàrius (chi controllaiant s’istadu de s’ allevamentu de custos animales in su rennu), su Majore de gianna (capu de sa bàrdia palatina, sos bujakesos) e sos Mandatàrios de rennu (chi si incuraiat de amministrare sos benes istatales in sos distretos territoriales).

In sa parte prus arta de s’iscala sotziale de su sistema giuigale bi fiant sos donnos e sos donnigheddos, cumone minore de persones, bortas meda imparentadas cun su Giùighe, chi aiant sos incàrrigos prus importantes e possediant sas mègius terras.

A curtzu, agigu a suta de custos, s’agataiant sos majorales, famìllias de propietàrios ricos e prelados de giudu (artzipìscamos e pìscamos). Intre custas ammentamus sos Athen, sos De Thori, sos de Càrbia, sos de Gitil, sos de Iscanu etc...

Sos lìeros, imbetzes, fiant sos òmines lìberos, sos chi istaiant in sas biddas. In unos cantos casos custos podiant èssere fintzas propietàrios de terra modestos, in àteros, gente mìsera.

Sos chi aiant riscatadu in parte sa libertade personale si naraiant collivertos o colliberti. Lìberos muniaros, lìberos ispensionarios, lìberos de paniliu aiat semper su dovere de fàghere unos cantos servìtzios a su mere. In sa parte prus bassa de sa gerarchia de sos grupos umanos de s’edade giuigale cumpariant sos serbos. Custos, podiant apartènnere a unu mere ebbia (integru), a duos (lateratu) o a tres e prus (pedatus).

A onni modu, est pretzisu de ammentare chi in Sardigna su tzeracu traballaiat tres – bator dies pro su mere e sas àteras tres pro issu e pro domo sua. Su serbidore, in prus, podiat tènnere terrinos e testimoniare in sos chertos.

Cada rennu si cumpartziat in curadorias, distretos eletorales, giurìdicos e amministrativos. Custas fiant gestidas dae unu Curadore, funtzionàriu nominadu dae su Giùighe, parente suo, bortas meda. Su curadore bardiaiat sos benes de su patrimòniu pùblicu (istradas, pontes, residèntzias giuigales), s’incuraiat de s’esatzione de sos diritos fiscales, coordinaiat s’amministratzione de sa giustìtzia e fiat a capu de sa Corona de Curadoria, òrganu cumpostu dae sos Majores de villa de sa curadoria.

Sa bidda beniat guvernada dae su Majore de villa, nominadu dae su Curadore in pare a sos Jurados e a sos Probòmines, notàbiles de su logu. Custos si interessaiant de amministrare sa giustìtzia, garantende su rispetu de sos usos comunitàrios.

Sa bidda fiat su tzentru comunu de agregatzione in edade giuigale. Cada paisu possediat unu territòriu suo, su fundamentu, divididu parte in saltus (buscu), in habitacione, tretu coltivadu, lassadu a pasare (pabarile) a furriadura cun unu sistema de rotatzione biennale.

 

A incuru de Antoni Flore

 

giudicatu



Condividi l'articolo: Condividi

Seguici su WhatsApp e Telegram

Unisciti ai nostri canali WhatsApp e Telegram per ricevere gli aggiornamenti di Àndala noa (Info)

Newsletter

Iscriviti alla newsletter per rimanere aggiornato sulle ultime iniziative. Terms and Condition
Joomla Extensions powered by Joobi

In sardu deo? Semper, cada die, a fitianu!

“IN SARDU DEO? SEMPER, CADA DIE, A FITIANU!‟

Dae s'archiviu de s'ULS Meilogu

Sardegna, terra unica: attrazioni da visitare

  • Area archeologica "Su Nuraxi" (Barumini)

    Scoperta e portata alla luce nel corso degli anni Cinquanta dal grande archeologo Giovanni Lilliu, l’area è costituita da un imponente nuraghe complesso, costruito in diverse fasi a partire dal XV...

  • Museo Multimediale del Canto a Tenore (Bitti)

    Ospitato in un’ala del museo della Civiltà Pastorale e Contadina il museo Multimediale del Canto a Tenore nasce con l'intento di fare conoscere questo particolare tipo di canto unico al mondo,...

  • Giardino Sonoro Pinuccio Sciola (San Sperate)

    Un museo all’aperto per conoscere il genio e l’arte di Pinuccio Sciola. Il Giardino Sonoro è un luogo che custodisce pietre megalitiche, pervaso dal profumo degli agrumi. Uno spazio artistico senza...

  • Altare rupestre di Santo Stefano (Oschiri)

    Il cosiddetto altare si trova allinterno di un vasto sito archeologico che comprende anche i resti di un nuraghe, una chiesa, rocce con incisioni geometriche e una necropoli ipogeica a domus de...

  • MUT - Museo della Tonnara (Stintino)

    Il museo propone un viaggio multimediale, un percorso audiovisivo e musicale, di grande suggestione. Una serie di video, con voce narrante in italiano e sottotitoli in inglese, ricostruiscono le...

Dal nostro archivio

Con la cultura si possono fare grandi cose

Seguici sui nostri canali

Cerca nel sito