Ci teniamo alla tua privacy. Usiamo i cookie per migliorare la tua esperienza di navigazione e ricordare le tue preferenze. Maggiori info qui. Registrandoti o accedendo al sito accetti espressamente le norme sulla privacy riportate in questa pagina
Nois bi tenimus a sa privatesa tua. Impreamus sos cookie pro megiorare s’esperièntzia de navigatzione e sas preferèntzias tuas. Agatas prus informatziones inoghe. Marchende·ti o intrende in su situ atzetas sas normas in vigèntzia subra sa privatesa marcadas in custa pàgina

Crònaca curtza de su patrimòniu buscaritzu sardu - parte 3

S’istòria de su litu iscanesu podet èssere unu paradigma de s’atzione coloniale e violenta operada subra su patrimòniu forestale sardu.

In su 1818 su Visurei piemontesu Donnu Ignàtziu Thaon de Revel, suta cumandu règiu, disponet de nde segare 7500 chercos de su monte de Iscanu, apatuende∙si cun su duca de Santu Giuanne - su feudatàriu de sa bidda - pro unu cumpensu de duas liras sardas pro pranta, essende chi “la selva di Scano è la più propinqua alla spiaggia, la più facile per il trasporto e la più utile che sia nell’Isola, dando il legname più compatto per la costruzione dei bastimenti, secondo l’assaggio fattone nei cantieri di Francia e Genova”, comente susteniat su Prefetu Règiu Pinna de Culeri (Iscanu, storia di una comunità sarda, Giacomino Zirotttu).

Su primu impreu industriale de su linnàmene sardu s’est cuncordadu in sos buscos de Iscanu, intre su 1820-1821. Su Marchesi Vivaldi Pasqua, mere de cussos padentes, si fiat acordadu cun sos impresàrios Chiappa, Balbo e Peloso pro unu prètziu de 3,84 liras piemontesas a àrbore (2 liras sardas). Onni die dae custos montes si nde falaiant dughentos petzos de dimensiones vàrias. 400 carros nche tragiaiant sa linna. In cussu tempus lompent a Iscanu, pro sa segadura, 200 linnajolos orbascos, oberajos originàrios de una banda chi s’isterret galu oe intre Ligùria e Piemonte. In su 1822 tancat sa segadura: 8000 chercos nde sunt ghetados. 

Significativas sunt sas paràulas de Alberto della Marmora subra custu disacatu mannu: “La foresta di Scano, che io ho conosciuto vergine, è stata devastata nel 1821 da speculatori genovesi che da questo taglio non ne ricavarono un profitto equivalente al danno che vi hanno fatto”. Su resurtadu finale de custu lùcuru male istabilidu est istadu “la distruzione di una delle più belle foreste” (Itinerario dell’Isola di Sardegna).

In su 1834 in su Monte de Iscanu e in cussu de Macumere s’ant a ghetare 1000 prantas. S’impresàriu Giuanne Bianchi de Onèglia, sete annos a pustis, apatuende∙si cun s’istadu, nd’at a segare àteros 2500 chercos, parte de custos semper in su logu iscanesu.

Su corpu mortale a sas forestas sardas arribat cun s’unidade de Itàlia. In su 1863 su finantzieri Gaetano Semenza, cun s’agiudu de su Ministru de sas Finàntzias Cuintinu Sella, aiat cunsertadu una sotziedade ìtalu – inglesa, sa “Cumpannia pro sas Ferrovias Reales Sardas” pro esecutare unu collegamentu intre Tàtari e Casteddu, cun istatziones in Dètzimu, in Igrèsias, in Portu Turres, Otieri e Terranoa.

Custu assòtziu s’est frunidu de 200.000 ètaros de terrinos. In su 1865, pro aprefinare su progetu, lompet a Sardigna Benjamin Piercy (1827 – 1888), ingenieri gallesu, su chi intre su 1879 e su 1883 at a comporare 3700 ètaros in Campeda, fraighende in Badde de Sàlighes (Bolòtene) sa residèntzia de sa sienda agrìcula sua.

Nos narat Antoni Gramsci, faeddende de cussos annos:

“L’Isola di Sardegna fu letteralmente rasa al suolo come per un’invasione barbarica. Caddero le foreste, che ne regolavano il clima e la media delle precipitazioni atmosferiche. La Sardegna d’oggi, alternanza di lunghe stagioni aride e di rovesci alluvionanti, l’abbiamo ereditata allora” (L’Avanti -  1919).

Sas paràulas de s’intelletuale comunista sunt ampradas e amplificadas dae cussas de Eliseu Ispiga:

Lo stato italiano promosse e autorizzò nel cinquantennio tra il 1863 e il 1910 la distruzione di splendide e primordiali foreste per l’estensione incredibile di ben 586.000 ettari, circa un quarto dell’intera superficie della Sardegna, città comprese, con il massacro concomitante degli animali selvatici: cinghiali, cervi, daini, mufloni” (La sardità come utopia, note di un cospiratore)

Unu degòlliu sena paragones sa ruina de sa foresta sarda, pintada bene dae sos versos de Antiogu Casula “Montanaru”:

Sos buscos tuos ti los ant distrutos

cun picones, cun serras e istrales,

ant ingrassadu sos continentales

e tue ses restada sentza frutos.

 

A incuru de Antoni Flore

chercu



Condividi l'articolo: Condividi

Seguici su WhatsApp e Telegram

Unisciti ai nostri canali WhatsApp e Telegram per ricevere gli aggiornamenti di Àndala noa (Info)

Newsletter

Iscriviti alla newsletter per rimanere aggiornato sulle ultime iniziative. Terms and Condition
Joomla Extensions powered by Joobi

In sardu deo? Semper, cada die, a fitianu!

“IN SARDU DEO? SEMPER, CADA DIE, A FITIANU!‟

Dae s'archiviu de s'ULS Meilogu

  • Primas pàginas: 30/10/2014

    Tzinesos in Meridiana? Manca e destra de su Pd e manganellos a sos operajos. Matrica, Chirra e Omodeo. «Meridiana, tzinesos prontos a investire». Sa nova chi est essida a campu in sos notitziàrios de...

  • NOAS dae Tiesi.  s'11 e 12 maju Monumentos Abertos 2019.

    NOAS dae Tiesi.  s'11 e 12 maju Monumentos Abertos 2019. Sàpadu 11 e domìniga 12 de maju 2019, b’at a èssere sa possibilidade de bìdere e connòschere noe de sos monumentos o logos de importu prus...

  • Covid. ordinàntzia 18 de su 28 de maju

    Art.1) S’ordinàntzia n.5 de su 5 de martzu de su 2021, giai prorogada cun sas ordinàntzias n.10 de su 24 de martzu, n.12 de su 6 de abrile e n.16 de su 14 de maju, est galu prorogada finas a su 15...

  • Sardigna groga, Pasca in ruju

    Polèmicas pandèmicas oe in sos giornales, cun corfos pari pari intre majoria e minoria regionale. «Oe – La Nuova/Aime - in arrivu a s’ìsula 7 mìgia fialas de AstraZeneca, ant a serbire pro...

  • NOAS dae sa Comuna de Cherèmule. Unu cursu pro nadare.

    Cursu pro nadare in Otieri  Sa Giunta Comunale de Cherèmule in sa setziada n.65 de su 15 de santugaine 2018, at deliberadu de dàere sa possibilidade a sos tzitadinos de sighire unu cursu de 24 oras pro...

Sardegna, terra unica: attrazioni da visitare

  • MUT - Museo della Tonnara (Stintino)

    Il museo propone un viaggio multimediale, un percorso audiovisivo e musicale, di grande suggestione. Una serie di video, con voce narrante in italiano e sottotitoli in inglese, ricostruiscono le...

  • Museo Etnografico Galluras - museo della Femina Agabbadora (Luras)

    Ubicato in una tipica abitazione dell'Alta Gallura, a tre piani, il museo raccoglie ben 5000 reperti raccolti e conservati dalla fine del 1400 alla prima metà del 1900. Qui tutto è stato utilizzato...

  • Grotta Gana 'e Gortoe (Siniscola)

    Dal cuore dell’abitato di Siniscola, in via Olbia, si accede alla bellissima grotta di Gana ’e Gortoe. La grotta, utilizzata fin dalla Preistoria (come dimostra il vasellame rinvenuto all'interno) e durante...

  • Basilica di San Gavino (Porto Torres)

    La Basilica di San Gavino è il monumento romanico più grande della Sardegna e l’unico esemplare progettato a due absidi affrontate. È una delle meraviglie del Romanico sardo e tra le più antiche,...

  • Castello di Sanluri

    Il Castello di Sanluri dei conti Villa Santa fu edificato, nel 1355, su una fortificazione precedente, per volere del Re Pietro IV D'Aragona. Rappresenta l'unico ancora abitabile degli 88 castelli...

Dal nostro archivio

Con la cultura si possono fare grandi cose

Seguici sui nostri canali

Cerca nel sito