Ci teniamo alla tua privacy. Usiamo i cookie per migliorare la tua esperienza di navigazione e ricordare le tue preferenze. Maggiori info qui. Registrandoti o accedendo al sito accetti espressamente le norme sulla privacy riportate in questa pagina
Nois bi tenimus a sa privatesa tua. Impreamus sos cookie pro megiorare s’esperièntzia de navigatzione e sas preferèntzias tuas. Agatas prus informatziones inoghe. Marchende·ti o intrende in su situ atzetas sas normas in vigèntzia subra sa privatesa marcadas in custa pàgina

Crònaca curtza de su patrimòniu buscaritzu sardu - parte 3

S’istòria de su litu iscanesu podet èssere unu paradigma de s’atzione coloniale e violenta operada subra su patrimòniu forestale sardu.

In su 1818 su Visurei piemontesu Donnu Ignàtziu Thaon de Revel, suta cumandu règiu, disponet de nde segare 7500 chercos de su monte de Iscanu, apatuende∙si cun su duca de Santu Giuanne - su feudatàriu de sa bidda - pro unu cumpensu de duas liras sardas pro pranta, essende chi “la selva di Scano è la più propinqua alla spiaggia, la più facile per il trasporto e la più utile che sia nell’Isola, dando il legname più compatto per la costruzione dei bastimenti, secondo l’assaggio fattone nei cantieri di Francia e Genova”, comente susteniat su Prefetu Règiu Pinna de Culeri (Iscanu, storia di una comunità sarda, Giacomino Zirotttu).

Su primu impreu industriale de su linnàmene sardu s’est cuncordadu in sos buscos de Iscanu, intre su 1820-1821. Su Marchesi Vivaldi Pasqua, mere de cussos padentes, si fiat acordadu cun sos impresàrios Chiappa, Balbo e Peloso pro unu prètziu de 3,84 liras piemontesas a àrbore (2 liras sardas). Onni die dae custos montes si nde falaiant dughentos petzos de dimensiones vàrias. 400 carros nche tragiaiant sa linna. In cussu tempus lompent a Iscanu, pro sa segadura, 200 linnajolos orbascos, oberajos originàrios de una banda chi s’isterret galu oe intre Ligùria e Piemonte. In su 1822 tancat sa segadura: 8000 chercos nde sunt ghetados. 

Significativas sunt sas paràulas de Alberto della Marmora subra custu disacatu mannu: “La foresta di Scano, che io ho conosciuto vergine, è stata devastata nel 1821 da speculatori genovesi che da questo taglio non ne ricavarono un profitto equivalente al danno che vi hanno fatto”. Su resurtadu finale de custu lùcuru male istabilidu est istadu “la distruzione di una delle più belle foreste” (Itinerario dell’Isola di Sardegna).

In su 1834 in su Monte de Iscanu e in cussu de Macumere s’ant a ghetare 1000 prantas. S’impresàriu Giuanne Bianchi de Onèglia, sete annos a pustis, apatuende∙si cun s’istadu, nd’at a segare àteros 2500 chercos, parte de custos semper in su logu iscanesu.

Su corpu mortale a sas forestas sardas arribat cun s’unidade de Itàlia. In su 1863 su finantzieri Gaetano Semenza, cun s’agiudu de su Ministru de sas Finàntzias Cuintinu Sella, aiat cunsertadu una sotziedade ìtalu – inglesa, sa “Cumpannia pro sas Ferrovias Reales Sardas” pro esecutare unu collegamentu intre Tàtari e Casteddu, cun istatziones in Dètzimu, in Igrèsias, in Portu Turres, Otieri e Terranoa.

Custu assòtziu s’est frunidu de 200.000 ètaros de terrinos. In su 1865, pro aprefinare su progetu, lompet a Sardigna Benjamin Piercy (1827 – 1888), ingenieri gallesu, su chi intre su 1879 e su 1883 at a comporare 3700 ètaros in Campeda, fraighende in Badde de Sàlighes (Bolòtene) sa residèntzia de sa sienda agrìcula sua.

Nos narat Antoni Gramsci, faeddende de cussos annos:

“L’Isola di Sardegna fu letteralmente rasa al suolo come per un’invasione barbarica. Caddero le foreste, che ne regolavano il clima e la media delle precipitazioni atmosferiche. La Sardegna d’oggi, alternanza di lunghe stagioni aride e di rovesci alluvionanti, l’abbiamo ereditata allora” (L’Avanti -  1919).

Sas paràulas de s’intelletuale comunista sunt ampradas e amplificadas dae cussas de Eliseu Ispiga:

Lo stato italiano promosse e autorizzò nel cinquantennio tra il 1863 e il 1910 la distruzione di splendide e primordiali foreste per l’estensione incredibile di ben 586.000 ettari, circa un quarto dell’intera superficie della Sardegna, città comprese, con il massacro concomitante degli animali selvatici: cinghiali, cervi, daini, mufloni” (La sardità come utopia, note di un cospiratore)

Unu degòlliu sena paragones sa ruina de sa foresta sarda, pintada bene dae sos versos de Antiogu Casula “Montanaru”:

Sos buscos tuos ti los ant distrutos

cun picones, cun serras e istrales,

ant ingrassadu sos continentales

e tue ses restada sentza frutos.

 

A incuru de Antoni Flore

chercu



Condividi l'articolo: Condividi

Newsletter

Iscriviti alla newsletter per rimanere aggiornato sulle ultime iniziative. Terms and Condition
Joomla Extensions powered by Joobi

In sardu deo? Semper, cada die, a fitianu!

“IN SARDU DEO? SEMPER, CADA DIE, A FITIANU!‟

Dae s'archiviu de s'ULS Meilogu

Cerca nel sito

Sardegna, terra unica: attrazioni da visitare

  • Museum Ampuriense (Castelsardo)

    Allestito all'interno della cattedrale della storica diocesi di Ampurias, a strapiombo sul golfo dell’Asinara, il museo è uno scrigno d’arte che conserva opere preziose quali stupendi altari lignei, il più...

  • Altare rupestre di Santo Stefano (Oschiri)

    Il cosiddetto altare si trova allinterno di un vasto sito archeologico che comprende anche i resti di un nuraghe, una chiesa, rocce con incisioni geometriche e una necropoli ipogeica a domus de...

  • Sardigna, terra ùnica

    Ùnica che a sa peuta de sa multitùdine umana chi dae millènnios colat e ballat in su Mediterràneu semenende culturas, connoschèntzias, ammentos e bisos. Ùnica che a sa summa de sos bentos chi...

  • Museo dell'Intreccio Mediterraneo (Castelsardo)

    Il Museo dell’Intreccio Mediterraneo, ospitato nelle sale del Castello dei Doria, è dedicato all'antica arte dell'intreccio. Tra le viuzze del borgo medievale, ancora oggi, è possibile vedere le...

  • Pozzo sacro nuragico di Santa Cristina (Paulilatino)

    «Rappresenta il culmine dell’architettura dei templi delle acque. È così equilibrato nelle proporzioni (…), studiato nella composizione geometrica (…), così razionale (…), da non capacitarsi (…) che sia...

Dal nostro archivio

Seguici su WhatsApp e Telegram

Unisciti ai nostri canali WhatsApp e Telegram per ricevere gli aggiornamenti di Àndala noa (Info)

Seguici sui nostri canali

Scarica Àndala App

Android apk download

Con la cultura si possono fare grandi cose