Ci teniamo alla tua privacy. Usiamo i cookie per migliorare la tua esperienza di navigazione e ricordare le tue preferenze. Maggiori info qui. Registrandoti o accedendo al sito accetti espressamente le norme sulla privacy riportate in questa pagina
Nois bi tenimus a sa privatesa tua. Impreamus sos cookie pro megiorare s’esperièntzia de navigatzione e sas preferèntzias tuas. Agatas prus informatziones inoghe. Marchende·ti o intrende in su situ atzetas sas normas in vigèntzia subra sa privatesa marcadas in custa pàgina

S'edade giuigale

A partire dae su de VII sèculos d.C. sa Sardigna, posta in sa làcana otzidentale de s’Impèriu Romanu de Oriente, dassada assolada in sos destinos suos, si fiat dèvida organizare autonomamente, màssimu pro si garantire sa defensa militare. Su cales chi, intre su de VIII e su de XI sèculos (710-11;735-36;752-753;816-817;821-822;934-35;1015-16), s’Ìsula est istada sugeta a atacos meda dae parte de sos Saratzenos, chi chircaiant de l’ocupare pro sa richesa sua e pro sa positzione istratègica de importu chi aiat e at in su golfu de su Mediterràneu otzidentale.

In custu tempus unas cantas famìllias de su patritziadu locale aiant prenadu s’ausèntzia de sas istitutziones imperiales bizantinas, imponende∙si politicamente in s’iscenàriu polìticu sardu (fine VII sèculu). Sos Giugados naschent, duncas, promores de una divisione territoriale intre sos mermos de una matessi famìllia, sos de Lacon – Gunale, comente sos nùmenes de sos primos Giùighes parent cunfirmare. Su Iudike o Re, signore a cabu de su Giuigadu, auniat in sei duas figuras tìpicas de s’amministratzione bizantina pretzedente: su praeses (poderiu giurìdicu - tzivile) e su dux (poderiu militare). Su primmu judex provinciae est dàbile chi esseret istadu in Santa Ìgia (Casteddu), guvernende dae in ie totu canta sa Sardigna.

Pro esigèntzias de bardiare su logu, custu Giùighe originàriu, probabilmente, aiat detzisu de cuntzèdere a unos cantos logutenentes sas matessi prerogativas suas. A lenu a lenu custas partiduras territoriales aiant logradu semper prus autonomia. Naschiant gasi sos bator rennos de Turres, Gaddura, Arbarè e Càlari.

Su soberanu de custos logos no aiant unu deretu illacanadu subra sos guvernados. Su cales chi sa legitimatzione de su poderiu de su iudike andaiat peri duas bias: sa sutzessione dinàstica e s’eletzione dae parte de sa Corona de Logu, assemblea de sos printzipales e de sos eclesiàsticos de sa mereia (curadores, nòbiles, pìscamos de sas diòtzesis de su Giuigadu, rapresentantes de sa capitale). Su re, tando, deviat istipulare unu patu (bannus consensus) cun su pòpulu, rapresentadu dae sa Corona de Logu. Si su regnante mancaiat in custu, sos tzitadinos asserbaiant sa possibilidade de si rebellare.

Sos Giugados fiant istados soberanos e perfetos, essende ca non reconnoschiat àteros istados subra de issos e ca fiant frunidos de sa summa potestas, diat èssere sa capatzidade de istipulare acordos internatzionales. Ma fiant fintzas organizatziones chi mustraiant tratos de modernidade. Su patrimòniu personale de su Giùighe (de pegugiare), pro esempru, resurtaiat distintu dae cussu de su logu (de rennu). Cust’ùrtimu beniat amministradu dae s’armentàriu de rennu (pro sa parte finantziària) e dae su maiore de càmara (chi custoiat sas siendas e las impreaiat materialmente). Si su re fiat de edade minore, sa Corona de Logu podiat nominare unu Iudike de factu o dare sa regèntzia a sa mama. Sas fèminas podiant devènnere iudikissas cun s’estintzione de s’ala maschile de sa famìllia. Un’aspetu custu de tènnere in cunsideru a sa lughe de una realidade, cussa medievale, marcada dae su maschilismu e da una tzerta misoginia.

Sighit

A incuru de Antoni Flore

 

Stemma torres 198



Condividi l'articolo: Condividi

Festival Morròculas

morroculas

Seguici sui nostri canali

Seguici su Telegram

Ricevi le notifiche di andalanoa.it su Telegram

Unisciti al nostro canale Telegram e ricevi gli aggiornamenti di Andalanoa.it (Info)

Con la cultura si possono fare grandi cose

Sardegna, terra unica: attrazioni da visitare

  • Giardino Sonoro Pinuccio Sciola (San Sperate)

    Un museo all’aperto per conoscere il genio e l’arte di Pinuccio Sciola. Il Giardino Sonoro è un luogo che custodisce pietre megalitiche, pervaso dal profumo degli agrumi. Uno spazio artistico senza...

  • Castello di Sanluri

    Il Castello di Sanluri dei conti Villa Santa fu edificato, nel 1355, su una fortificazione precedente, per volere del Re Pietro IV D'Aragona. Rappresenta l'unico ancora abitabile degli 88 castelli...

  • Carloforte

    Carloforte è l'unico centro abitato dell'isola di San Pietro, nella punta sud-occidentale della Sardegna. Il suggestivo borgo rappresenta un'isola linguistica ligure, poiché conserva la lingua dei...

  • Tomba dei giganti su Cuaddu 'e Nixias (Lunamatrona)

    Le tombe dei giganti sono monumenti di epoca nuragica, costituiti da sepolture collettive, presenti in tutta l'isola. La tomba di su Cuaddu 'e Nixias è di particolare interesse in quanto è...

  • Museo Multimediale del Canto a Tenore (Bitti)

    Ospitato in un’ala del museo della Civiltà Pastorale e Contadina il museo Multimediale del Canto a Tenore nasce con l'intento di fare conoscere questo particolare tipo di canto unico al mondo,...

In sardu deo? Semper, cada die, a fitianu!

“IN SARDU DEO? SEMPER, CADA DIE, A FITIANU!‟

Newsletter

Iscriviti alla newsletter per rimanere aggiornato sulle ultime iniziative. Terms and Condition
Joomla Extensions powered by Joobi

Scarica Àndala App

Android apk download

Cerca nel sito

Dae s'archiviu de s'ULS Meilogu

Dal nostro archivio