Ci teniamo alla tua privacy. Usiamo i cookie per migliorare la tua esperienza di navigazione e ricordare le tue preferenze. Maggiori info qui. Registrandoti o accedendo al sito accetti espressamente le norme sulla privacy riportate in questa pagina
Nois bi tenimus a sa privatesa tua. Impreamus sos cookie pro megiorare s’esperièntzia de navigatzione e sas preferèntzias tuas. Agatas prus informatziones inoghe. Marchende·ti o intrende in su situ atzetas sas normas in vigèntzia subra sa privatesa marcadas in custa pàgina

Sa rebellia de Amsìcora

Amus lassadu s’esèrtzitu pùnicu dende s’assacheu a sa Penìsula Ibèrica. Custu disignu de conchista est concruidu dae su fìgiu de Amilcare, Annìbale.

Annìbale Barca, dugone de s’esèrtzitu pùnicu (221), espugnat sa tzitade de Saguntu in su 219 a.C., colende・nche su frùmene Ebro, làcana de s’àrea de influèntzia cartaginesa. Roma pro custu atu provocatòriu li at a intimare gherra. In su beranu de su 218 su Bàrtzide atraessat sos montes Pireneos e sas Alpes pro atacare s’Urbe in logu suo.

Su generale cartaginesu sobrat sos Romanos in sas batallas de sa Trèbbia (218 a.C.), de su Trasimenu (217), de Cannas (216) e in su 213 lompet a ocupare Tàrantu. Sa fine de Roma paret a curtzu a curtzu. Sa ruina romana de Cannas movet su disìgiu de libertade de sos Sardos chi, profetende de cussa iscuta bona, detzident de si pesare in armas contra a s’àbile capitolina. Eroe de custu chimentu èpicu at a èssere Amsìcora, Giùighe (magistradu) de Cornus, “qui tum autorictate atque opibus longe primus erat” (Titu Lìviu, Ab Urbe Condita, XXIII, 32).

Su grande istratega cornesu agit peri duos frontes - un’internu e un’esternu - a un’ala preguntende s’apògiu de sos Sardos Pellitas de su Montiferru e de su Màrghine - Costera, de sas tzitades marìtimas de Tharros, Bosa e Òthoca, a s’àtera pedende su sustegnu militare de sa potèntzia pùnica. Est custa sa punna de s’ambasciada de senadores de sa tzitade de Cornus, imbiada a sa cua de totus cara a Cartàgine (Lìviu XXIII, 32).

Cartàgine, amiga istòrica de sos Sardos, at a mandare a Sardigna pro agiudu a Asdrùbale “ispilidu, in pare a 15.000 fantes e carchi chentina de cavalieris. Ma una traschia mala (Malu ‘Entu) nch’iscudet sa flota sua a sas Ìsulas Baleares, in ue at a addurare firma pro prus de deghe dies, faghende acontzos.

Su cònsole romanu Titu Mànliu Torcuadu, isbarcadu in Casteddu cun 22.000 sordados e 1200, cavalieris tirat deretu contra a sa tzitade de Cornus, capitale de su partidu anti-romanu, adasiada in su montigru de Corchinas. Amsìcora nch’est a tesu, in “Pellitos Sardos ad iuventutem armandam” (Lìv. 40).

Iosto, fìgiu de Amsìcora, est a sa sola a bardiare sa tzitade. Bidende sos Romanos rùpere minetzosos a Monteferru seberat s’atzione. S’atzocu cun sos invasores cumbinat probianu a Campu de Corra.  Sos Sardos binchent, mancari Titu Lìviu nos nàrgiat s’imbesse. Sa fua de Titu Mànliu pro si nch’inserrare de repente in Càralis (Casteddu) non si diat a ispricare diversamente. In su mentres a Tharros arribant sos Cartaginesos de Asdrùbale chi, unidos a sas trupas de Amsìcora, tirant conca a Casteddu.

Est dàbile chi sos duos esèrtzitos si siant parados fronte in sa campeda intre Sestu e Dètzimu Mannu. Sos Romanos ant a lograre sa bìnchida, a pustis de una luta longa e sambenosa. Asdrùbale restat tentu presoneri. Iosto, a pàrrere de Lìviu, nche dat borta in sa cuntierra (XXIII, 40), mortu segundu Sìliu Itàlicu dae su poeta Ènniu.  Amsìcora, imbetzes, “cum paucis equitibus” resurtat a furriare a Cornus, “fugae receptaculum”. Inoghe organizat sa resistèntzia de sa tzitade chi, pustis de una luta eròica, ruet in manu de sos Romanos. Est capatzu chi su Giùighe siat mancadu gherrende e non si siat mortu pro manu sua, comente afirmat Lìviu (XXIII, 41). Custu nos paret prus unu finale literàriu, a efetu, prus chi un’atestatzione fundada in s’istoritzidade. 

Iscriet Atìliu Mastinu, in s’òpera “Storia della Sardegna antica”:

“In questo quadro la figura di Hampsìcora, pur con la sua complessità e se si vuole con le sue ambiguità, è caratterizzata da una straordinaria nobiltà, nella raffigurazione che ce ne hanno lasciato Tito Livio e Silio Italico, sicuramente ostili al nostro personaggio. Io credo che la figura di Hampsicora, così come ci è conservata dai suoi nemici romani, riassuma bene la complessità della società sarda attraverso i secoli, non solo nei suoi rapporti con Cartagine e con Roma, ma in senso più largo sintetizza il tema del confronto tra l’identità sarda e quella di altri popoli mediterranei, di altre culture, di altre civiltà. Hampsicora è forse il punto terminale della più evoluta civiltà sarda e insieme il personaggio capace di confrontarsi con le potenze mediterranee del suo tempo: un eroe antico, che forse a distanza di 22 secoli può insegnare molto anche a noi oggi.”

Sos Pellitas de su Monteferru sighint a batallare a sos Romanos, fortifichende sa montagna de sa Patada (Iscanu, Santu Lussurzu), in ue est archeologicamente cumprovada l’«esistenza di libere comunità barbaricine, che nei secoli dell'Impero Romano, conservarono riti e costumi risalenti all'età del Bronzo».

La Marmora ancora in su ‘800 iscriiat: “Un trait curieux c’est que les habitants de cette région, dite Monteferru ou Montiverru, sont encore de nos jours couverts de peaux de moutons; ce costume est le même plus particulier qu’aux autres Sardes” (Voyage en Sardaigne, 1826).

A incuru de Antoni Flore

 

Amsicora militare cartaginese



Condividi l'articolo: Condividi

Newsletter

Iscriviti alla newsletter per rimanere aggiornato sulle ultime iniziative. Terms and Condition
Joomla Extensions powered by Joobi

In sardu deo? Semper, cada die, a fitianu!

“IN SARDU DEO? SEMPER, CADA DIE, A FITIANU!‟

Dae s'archiviu de s'ULS Meilogu

Cerca nel sito

Sardegna, terra unica: attrazioni da visitare

  • Castello di Sanluri

    Il Castello di Sanluri dei conti Villa Santa fu edificato, nel 1355, su una fortificazione precedente, per volere del Re Pietro IV D'Aragona. Rappresenta l'unico ancora abitabile degli 88 castelli...

  • Antica Città di Sulky (Sant’Antioco)

    I Fenici scelsero l'isola di di Sant'Antioco per fondare, nell’VIII secolo a.C, la loro prima città sarda, Sulky, da cui deriva il nome del territorio sud-occidentale dell'isola. La città conserva...

  • Cittadella dei Musei - Cagliari

    Situata nel quartiere di Castello, la Cittadella dei Musei rappresenta il maggior complesso di arte, storia e cultura della Sardegna. Il polo museale riunisce alcuni tra i piu' importanti tesori...

  • Altare rupestre di Santo Stefano (Oschiri)

    Il cosiddetto altare si trova allinterno di un vasto sito archeologico che comprende anche i resti di un nuraghe, una chiesa, rocce con incisioni geometriche e una necropoli ipogeica a domus de...

  • Anfiteatro Romano di Cagliari

    Realizzato tra la fine del I e l'inizio del II secolo d.C., scavando nella roccia, rappresenta il più importante monumento di età classica esistente oggi in Sardegna. In origine aveva un perimetro di 120...

Dal nostro archivio

Seguici su WhatsApp e Telegram

Unisciti ai nostri canali WhatsApp e Telegram per ricevere gli aggiornamenti di Àndala noa (Info)

Seguici sui nostri canali

Scarica Àndala App

Android apk download

Con la cultura si possono fare grandi cose