Ci teniamo alla tua privacy. Usiamo i cookie per migliorare la tua esperienza di navigazione e ricordare le tue preferenze. Maggiori info qui. Registrandoti o accedendo al sito accetti espressamente le norme sulla privacy riportate in questa pagina
Nois bi tenimus a sa privatesa tua. Impreamus sos cookie pro megiorare s’esperièntzia de navigatzione e sas preferèntzias tuas. Agatas prus informatziones inoghe. Marchende·ti o intrende in su situ atzetas sas normas in vigèntzia subra sa privatesa marcadas in custa pàgina

Su càntigu a cuncordu

Su càntigu a cuncordu est un’espressione vocale sarda de àrea logudoresa, sa chi istoricamente andat, in un’asse immaginàriu ovest- est, dae Bosa e Orosei, cun làcanas setentrionales e meridionales, in sa Gaddura e in su Guiltzer. Custa manifestatzione sotziale e musicale est numenada in Sardigna in maneras diferentes: cuncordu (Barbàgia de Ollollai, Baronia, Monteferru, Pianalza, Gaddura), tenore (Orgòsolo, Bitzi, Orune, Lodè), cunsertu (Mamujada, Torpè), cuntzertu (Guiltzier), cunsonu (Meilogu) cuntratu (Sèneghe), cantu a proa (Durgali), bombaraboi o bimbaraboi (Iscanu).

S’etimologia de custas paràulas est vària e andat dae s’onomatopea (lèllere, bombaraboi) a sa raighina latina, chi nos ispricant sa natura de custa polifonia particulare (cunsertu, cuntzertu = cum sero = intritzare sas boghes; cuncordu = cum cor-cordis = coros unidos, armonia; cunsonu = cum sonus = comunione, unidade de sonos; cuntratu = contrahĕre = ridùere, sintetizare, torrare a unu o tratu =abilidade in su cantare).

Su cuncordu si ordìngiat cun s’unione de bator boghes: sa boghe (solista), su bassu, sa contra e sa mesu boghe. Sa prima, in antigu, fiat fintzas su poeta, chi improvisaiat sos versos de cantare. In su 2005, s’UNESCO at inseridu su càntigu a cuncordu intre sos Patrimònios orales e immateriales de s’umanidade pro èssere custu Patrimòniu intangìbile de s’umanidade.

Subra de s’orìgine de su tenore b’at unas cantas teorias. A pàrrere de Flodoardu de Reims (894-966), istòricu frantzesu, sa Bàrdia Imperiale Sarda (300 òmines), in su 931 a.C., aiat retzidu s’imperadore bizantinu Ρωμανός Α΄ Λακαπήνος (920-944) cun unu cantu. De sa matessi època est sa trascritzione in limba greca de custa làuda, fata dae s’imperadore Gantine VIII Porfirogènitu (941-959) e traduida dae Camillu Bellieni (1893-1975) in s’òpera “La Sardegna e i Sardi nella civiltà dell'Alto Medioevo (1973; 2 voll.)”. Dae custos documentos cumprendimus chi, giai in custa era, esistiat in Sardigna una forma de cantu e una moda particulare de poetare chi est ancora in usu intre sos cantadores isulanos.

Cunsiderende custas testimonias, Andria Deplano, istudiosu de tenore, est cumbintu chi, in su perìodu a pustis de sa ruta de s’Impèriu Romanu, giai duncas in època vandàlica (456-534 p.C.), sos Sardos produiant cantzones populares, sas chi si sunt arrichidas de formas e temas cun sa penetratzione progressiva de su cristianèsimu (VII sèc).

Sa gènesi de su càntigu a cuncordu si prendet, segundu a Deplano, a s’imitatzione de sos sonos de sa natura sarda, in ue su bassu istorchet a su borru de su boe, sa contra sa bèlida de sa berbeghe e sa mesu boghe su sonu de su bentu.

Pro parte de Ètore Pais (1856-1939), istòricu sardu, tale traditzione de cantu est una degeneratzione de su càntigu gregorianu. S’assèntzia de sa cumponente guturale, però, nos portat a esclùdere custa ipòtesi. Sa teoria de s’imitatzione s’agatat fintzas in s’idea chi sas boghes graes de sa contra e de su bassu s’ispirent a su teatru grecu, in ue, pro motivos de acùstica, sos atores si poniant màscaras enormes pro amplificare su sonu de sa boghe.

In su teatru, però, sos personàgios sunt tres e non bator che in su tenore: Protagonista, Deuter Agon, Tritagonista. Su primu, a onni modu, non cantat nen resat, ma imbiat messàgios a sos ascurtadores, cumpletados in sutzessione dae sa mùsica e dae sa dantza. In su cuncordu, tambene, non esistint ruolos primàrios e segundàrios pro cantu sa boghe diat comintzu a su cantu.

Armandu Piras, in “Ricerce sul canto a tenore” (S’Ischìglia 1981) sustenet chi sas boghes de su cuncordu esserent serbidas, in printzìpiu, pro cuare sos iscàmbios orales (suspu) de sos capos tribù nuràgicos presoneris, a su tempus de sa dominatzione romana. Su cales chi faeddare in suspu cheret nàrrere a allegare a manera segreta, codificada, frichinende sas sìllabas e agiunghende∙bi prefissos e sufissos cumprensìbiles dae un’nterlocudore  determinadu. A custa teoria mancant però provas istòricas e, in onni casu, est diferente meda sa tècnica de cantu a cuncordu cun cussa de sos suspos.

Sighit

 

A incuru de Antoni Flore

 

tenore



Condividi l'articolo: Condividi

Seguici su WhatsApp e Telegram

Unisciti ai nostri canali WhatsApp e Telegram per ricevere gli aggiornamenti di Àndala noa (Info)

Newsletter

Iscriviti alla newsletter per rimanere aggiornato sulle ultime iniziative. Terms and Condition
Joomla Extensions powered by Joobi

In sardu deo? Semper, cada die, a fitianu!

“IN SARDU DEO? SEMPER, CADA DIE, A FITIANU!‟

Dae s'archiviu de s'ULS Meilogu

Sardegna, terra unica: attrazioni da visitare

  • Basilica della Santissima Trinità di Saccargia (Codrongianos)

    Eretta nel 1116 e completata in fasi successive, fra il 1180 e il 1220, rappresenta un capolavoro del romanico pisano in Sardegna, come testimoniano i notevoli resti del portico del chiostro. La...

  • Museo Nivola (Orani)

    Nato nel 1995 nell'antico lavatorio del paese, il museo è dedicato alla figura di Costantino Nivola, uno degli artisti sardi più importanti del Novecento. La collezione permanente raccoglie oltre...

  • Castello di Serravalle o castello Malaspina (Bosa)

    Il castello fu edificato sul colle di Serravalle, sovrastante l'abitato di Bosa, dall'antica famiglia toscana dei Malaspina intorno alla seconda metà del secolo XIII. Nella vasta piazza d'armi si...

  • Gola di Gorropu (Urzulei)

    Situata nel cuore dell'isola, tra Barbagia e Ogliastra, la gola di Gorropu, con i suoi oltre 500 m di altezza e una larghezza che varia dai 4 metri ad alcune decine, è considerata il canyon più...

  • Cerdeña, tierra única

    Única como la huella de la multitud humana que desde hace miles de años pasea y danza por el Mediterráneo, sembrando cultura, conocimiento, recuerdos y sueños. Tan única como la suma de los vientos que...

Dal nostro archivio

  • "Stretti stretti nel freezer" - la nuova cena con delitto di Bobòscianèl

     "Stretti stretti nel freezer" è la nuova cena con delitto messa a punto dalla compagnia teatrale Bobòscianèl, scritta da Daniele Coni che si terrà a Borutta sabato 9 dicembre alle ore 20:30 nei...

  • ItaLBeS项目,是面向外国人的意大利语课程 (薩薩里)

    EN  CN  IT  RO  FR  RU  是移民在学习意大利语融合过程中的基本步骤。他们中许多人通过自主接触获得语言, 但是,这通常是不够的, 更需要在正式环境下获得指导 。 因此,我们 设计并构建ItaLBeS“(为 外国工人和 护理人员准备的意大利语课程),针对想要学习或提高意大利语语言交流能力的外国人员,以及对他们的工作相关的进行广泛教学。 ItaLBeS希望成为 融合群体 和 参加工作的一个起始点。 预期课程*: -ItaLBes 0- 初A1级(针对 部分识字的学习者)-ItaLBes 1- QCER A1级-ItaLBes 2-QCER A2级*( 对参加A2级认证考试的人有帮助,是获得居留许可必不可少的 语言要求)-ItaLBes 3-QCER B1级( 对参加B1级认证考试的人有帮助,是获得意大利国籍必不可少的语言要求 )。 *每门课程开课要求 不少于8人注册 。 ItaLBeS的优势是: - 具有多年经验认证的教师;- 每个班级最多 10人 ;-...

  • Al via un corso di inglese per adulti di livello A2

  • Su sardu, limba de totus, limba pro totus

    S'assòtziu "Àndala noa" bos invitat a s'adòbiu "Su sardu, limba de totus, limba pro totus", chi s'at a tènnere in Boruta, in sos locales de sas Iscolas elementares, su deghennoe de maju, dae sas chimbe...

  • Alla corte di Adelasia - Cena medievale

    Anno Domini MCCXXXVIII Enzo di Svevia, figlio di Federico II, arrivò in Sardegna e nella chiesa di Santa Maria de Ardar prese in sposa Adelasia, Giudicessa del Regno di Torres. Dopo la cerimonia,...

  • Avviso di selezione tutor per laboratori didattici di lingua inglese

    L'Associazione culturale "Àndala Noa"  informa gli interessati che è indetta una selezione per titoli e colloquio per la formazione di un elenco di soggetti idonei a ricoprire incarichi di assistenza...

  • Concorso di lettura "il piacere di leggere ti premia"

    Sabato 26 ottobre 2013, nel corso della manifestazione culturale "S'amore in sas limbas de Sardigna", sarà presentato il concorso di lettura "Il piacere di leggere ti premia". Il concorso,...

  • "Un volo nel passato” di Clelia Martuzzu

  • PATTADA: APERITIVO LETTERARIO CON LA SCRITTRICE MARGHERITA ALTEA

    Per il prossimo 15 dicembre, la Biblioteca comunale di Pattada, in collaborazione con l’Amministrazione e l’Associazione culturale “Àndala noa”, organizza la presentazione del libro “Un innocente...

  • Al via la seconda edizione del festival letterario "Morròculas"

    Manca pochissimo all’inizio della seconda edizione di “Morròculas, il Festival della letteratura per bambini e ragazzi”. La prima tappa della manifestazione si terrà a Banari, venerdì 22 ottobre...

Con la cultura si possono fare grandi cose

Seguici sui nostri canali

Cerca nel sito