Ci teniamo alla tua privacy. Usiamo i cookie per migliorare la tua esperienza di navigazione e ricordare le tue preferenze. Maggiori info qui. Registrandoti o accedendo al sito accetti espressamente le norme sulla privacy riportate in questa pagina
Nois bi tenimus a sa privatesa tua. Impreamus sos cookie pro megiorare s’esperièntzia de navigatzione e sas preferèntzias tuas. Agatas prus informatziones inoghe. Marchende·ti o intrende in su situ atzetas sas normas in vigèntzia subra sa privatesa marcadas in custa pàgina

Turalva: unu topònimu latinu o protosardu?

Su topònimu Torralba est s'italianizatzione de su sardu Turalva (Turralba), su chi benit tzitadu pro sa prima borta in su Codex Diplomaticus Sardiniae intro de unu documentu de su de XI  sèculos (CDS I 152/1). Su faeddu, pro pàrrere de su linguista Màssimu Pittau, benit dae su latinu turre(m) alba(m), chi cheret nàrrere "turre bianca", forsis cun riferimentu a unu nuraghe fraigadu a pedra bianca.

Su paisu est mentuadu in su Condaghe de Santu Nigola de Truddas cun sas formas Turalva, Turalba (CSNT² 119, 236) , in su Codice Diplomatico delle relazioni fra la Santa Sede e la Sardegna (CDSS I 411) e intre sas biddas de sa Diòtzesi de Sorres chi, a su tempus, pagaiant sa dèguma a sa Cùria de Roma (RDS 125, 1696, 2028, 2099, 2719). Cumparet ancora in pare a sas biddas de Meilogu chi aiant sutascritu in su 1388 su tratadu de paghe intre Lionora, Giuighissa de Arbarè e Giuanne de Aragona (CDS I 840/1), in su Còdighe de Sorres (XV sèc) e in su Chorographia Sardiniae (128.7,11; 174.12) de Giuanne Fara est cramadu oppidum Torralbae (1580).

Ma atentzione ca custu urbònimu podet fintzas cuare, in mesu a sas sonoridades latinizantes, de cumprensione simpre in aparèntzia, unu raighinàrgiu paleosardu prus antigu, sende chi sas paràulas turre arba/u (alva, alvu) sunt bastante testimoniadas in diversos nùmenes sardos de logu (Monte Alvaro, Arbatassa, Monte Arbu, Nuraghe Alvo). Eduardu Blasco Ferrer (1956-2017), filòlogu e linguista catalanu, ligat su topònimu "turre" a su idrònimu bascu iturri=funtana. Turru - in su Sardu chi allegamus oe - est unu “trainu de abba, bena, unu tònchinu, un'istrampigheddu” (Pittau). Sa paràula arba imbetzes currispondet a su cuntemporàneu paule, mara (Carta Raspi). Su cales chi in su turalvesu sunt documentadas paritzas paules. Sas prus mannas sunt cussas de Nuraghe Lèndine e de Campu Mela.

Turalva duncas est su logu in ue s'abba chi bulliat a unu tzertu tretu si firmat, formende pischinas e maras. Sas caraterìsticas de su fundamentu suo parent cunfirmare s'ipòtesi protasarda.

A incuru de Antoni Flore

 

1200px Torralba panorama 02

 



Condividi l'articolo: Condividi

Newsletter

Iscriviti alla newsletter per rimanere aggiornato sulle ultime iniziative. Terms and Condition
Joomla Extensions powered by Joobi

In sardu deo? Semper, cada die, a fitianu!

“IN SARDU DEO? SEMPER, CADA DIE, A FITIANU!‟

Dae s'archiviu de s'ULS Meilogu

Cerca nel sito

Sardegna, terra unica: attrazioni da visitare

  • Necropoli di Sant'Andrea Priu (Bonorva)

    La necropoli a camere ipogeiche di Sant'Andrea Priu è costituita da una ventina di tombe scavate nella roccia. Tre sono le domus de janas importanti e meglio conservate: la Tomba del Capo, la Tomba...

  • San Pietro del Crocefisso - o delle Immagini (Bulzi)

    Risalente al secolo XII, in stile romanico, la chiesa è nota anche con il nome di San Pietro delle Immagini probabilmente per via di un gruppo ligneo duecentesco della Deposizione di Cristo dalla...

  • Area archeologica "Su Nuraxi" (Barumini)

    Scoperta e portata alla luce nel corso degli anni Cinquanta dal grande archeologo Giovanni Lilliu, l’area è costituita da un imponente nuraghe complesso, costruito in diverse fasi a partire dal XV...

  • Tempio-Altare di monte d'Accoddi (Sassari)

    L'altare prenuragico di Monte d'Accoddi è un monumento unico non solo in Sardegna ma in tutto il Mediterraneo occidentale. L'imponente struttura ricorda quella delle ziqqurat mesopotamiche del III...

  • Grotte di Nettuno (Alghero)

    Le coves de Neptú (in catalano di Alghero), scoperte da un pescatore nel secolo XVIII, sono tra le più grandi cavità marine in Italia e la loro formazione risale a circa due milioni di anni fa. Al...

Dal nostro archivio

Seguici su WhatsApp e Telegram

Unisciti ai nostri canali WhatsApp e Telegram per ricevere gli aggiornamenti di Àndala noa (Info)

Seguici sui nostri canali

Scarica Àndala App

Android apk download

Con la cultura si possono fare grandi cose